Het creatieve brein bij wandelingen en dutjes
Sinds ik thuis werk probeer ik tijdens de lunch vers, lekker en gezond te eten. Van de zomer waren dat vaak salades. In de winter waren het weleens warme maaltijden. Wanneer ik daarna een middagdip krijg denk ik bij mijzelf “niet zo handig om zo zwaar te lunchten want zo krijg ik zin in een dutje en ‘we’ doen niet aan siëstas, want er moet gewerkt worden”. Een typische gedachte.
Ik doe nooit een dutje overdag, ook al heb ik al vaak gelezen hoe goed het voor je is. Voor je gezondheid, voor je stressregulatie, voor je spijsvertering en voor je creativiteit. En ik weet van grote creatieve bedrijven dat ze zelfs nappods op kantoor hebben. Dat is een heerlijke stoel, een soort capsule, waar je je in kunt verstoppen voor een dutje tijdens werktijd. Dat komt het werk ten goede, dus de werkgever moedigt het aan.
Creativiteit voor iedereen
Bij creativiteit wordt vaak gedacht aan kunst of aan ontwerpers. Maar een gemiddelde kantoorbaan vraagt toch ook op oplossend denkvermogen? Dit is ook een uiting van creativiteit. Net als ruimdenkendheid. Wanneer we ‘aan’ staan, online werken en veelal reactief zijn, dan gaat dit ten kosten van onze creativiteit en dus ook van onze ruimdenkendheid en oplossend denkvermogen. Het gaat zelfs ten kosten van onze empathie, ons inlevingsvermogen. Daarom kan afschakelen, even ‘uit’ staan, je helpen bij het vinden van antwoorden op complexe vragen. Of wanneer je vastloopt bij het schrijven van een stuk.
Net als een dutje kan ook een wandeling je onverwacht goede antwoorden geven op vragen waar je mee zit. Nu zijn we soms geneigd om als we het even niet weten over te schakelen naar ander werk, of iemand per e-mail om advies te vragen. Zo een e-mail is snel verstuurd. Terwijl we als we de tijd nemen ook kunnen afschakelen en kunnen broeden op het antwoord. Paulo Coelho adviseert zijn lezers om een vraag mee te nemen tijdens de wandeling. Je hoeft tijdens je wandeling niet actief over de vraag na te denken. Je vraag is als het ware jouw intentie voor je wandeling. Na de wandeling grijp je daar op terug en noteer je wat er in je op komt.
Hoe kun je te werk gaan?
Tijdens je dutje of wandeling ga je op in het moment en probeer je je hoofd tot rust te brengen. Waarschijnlijk schiet er in het begin nog van alles door je hoofd waar je voor je gevoel wat mee moet. Die gedachten opmerken en weer los laten maakt het rustiger daarboven. Ga je voor een dutje, concentreer dan op je adem of doe een lichaamsscan. Met nieuwsgierigheid en opmerkzaamheid voel je bij een lichaamsscan hoe elk lichaamsonderdeel aanvoelt. Hier zijn korte en lange audio’s voor te vinden op allerlei kanalen, vaak onder de naam bodyscan of Yoga Nidra.
Wanneer je een wandeling maakt kun je mindfulness beoefenen met behulp van je omgeving. Voel de grond onder je schoenen, de structuur, de hardheid of zachtheid. Of de zon of tempratuur op je huid. Of voel tijdens het in en uitademen de koude of warme lucht in en om je neus. Zie de bomen, planten, bloemen en wolken. Ruik de lucht. Door je aandacht naar al die elementen te brengen kom je via je zintuigen ook met aandacht in jouw lichaam, en dus uit je hoofd. Er is zo minder ruimte voor gedachtes over wat je vanochtend deed, vanmiddag nog moet of vanavond gaat doen. Je bent in het moment in plaats van in het verleden of de toekomst.
Hoe creativiteit ontstaat
Doordat je in het moment bent en je hersenactiviteit afneemt schep je de ideale omstandigheden voor jouw creatieve brein. De vraag die je meenam heb je geparkeerd in jouw werkgeheugen en jouw lange termijn geheugen krijgt nu de ruimte om het werkgeheugen op de achtergrond te gaan voeden met associaties die leiden goede ideeën. Daniel Kahneman noemt dit systeem 2 denken of wel slow thinking. We handelen standaard vanuit systeem 1, fast thinking. Hierbij is je werkgeheugen actief en ben je óf alert (op alles wat onverwacht jouw aandacht vraagt) óf oriënterend (zoekend en schakelend tussen verschillende taken) óf geconcentreerd. Bij systeem 2 doe je een stap terug en neemt de directe activiteit in je brein af. Zo ontstaat er ruimte om onbewust jouw lange termijn geheugen op te rakelen en creatieve verbanden te leggen. Er worden associaties gevonden voor het gene dat jij in je werkgeheugen parkeerde voordat je de rust opzocht.
En dát is wat er gebeurt wanneer jij tijdens het douchen of vlak voor je in slaap valt een geweldig idee krijgt. Ruimte voor creativiteit, oplossend denkvermogen, ruimdenkendheid en empathie maakt jou niet alleen beter in je werk. Je kunt zelf vast ook tal van voorbeelden bedenken voor hoe dit jouw privéleven kleurt. En in je eigen tijd kun je dit ook goed opwekken. Tijdens het koken, opruimen of als je rustig van A naar B gaat, dit zijn allemaal momenten waarop je creatieve brein de ruimte krijgt. In werktijd heb je deze momenten veel minder en moet je ze bewust scheppen.
Ruimte scheppen
Wie heel goed weet waarom een wandeling of een dutje goed is voor de werkkwaliteit of kwaliteit van leven voelt lang niet altijd de ruimte om dit ook werkelijk een onderdeel van de werkdag te maken. Neem een strategisch adviseur die heel goed weet hoe het creatieve brein werk en dit bewust inzet bij het komen tot een strategisch advies. Zelfs die moet gevoelsmatig een wandeling binnen werktijd nog altijd verantwoorden naar zichzelf, collega’s en de leidinggevende. “Het blijft gek om dit tijdens werktijd te doen, omdat je niet het idee wil opwekken dat je de kantjes er vanaf loopt“ stelde hij vorig jaar zomer.
Dat we die ruimte tijdens werktijd niet voelen is best bijzonder als je bedenkt dat we over het algemeen juist veel ruimte voelen om in privétijd nog even met werk bezig te zijn. Dat is geen probleem en daarvoor hoef je je meestal niet te verantwoorden. En zelfs ’s nachts kunnen de werk-gerelateerde gedachten in bed nog doorwerken. Omdat ons creatieve brein dan pas de nodige ruimte krijgt om oplossingen en ideeën op te werpen voor waar we in de werkdag tegen aan liepen. Zelfs als het ons wakker houdt en we minder slaap pakken, zelfs dan voelen veel werknemers zich waarschijnlijk bezwaard om een dutje of een wandeling een onderdeel van de volgende werkdag te maken. Terwijl we bij voorbaat beter slapen wanneer ons creatieve brein overdag al de ruimte krijgt.
Gelukkig wordt wandelen tijdens je werk steeds gebruikelijker, dankzij de extra aandacht die het sinds de lockdowns krijgt. Werkgevers stimuleren het steeds vaker en verschillende organisaties zetten het doelbewust op de kaart. Voor lichaam en geest. En vandaag (8 april 2021) in het bijzonder, tijdens de #wandeltijdensjewerkdag. Waar wandel jij vandaag?